|
YÖRÜK, YÖRÜK
ÇADIRI
Yörük (Yürük) Türk'tür. Yörük sözcüğü öztürkçe yürümek
kelimesinden türemiştir. Özü, soyu, geçmişi Orta Asya'dandır.
Geçim kaynağı hayvancılıktır. İnsanımız geçim kaynağı olan
hayvanını ve onu besleyen doğayı öylesine sevmiş onlarla
öylesine bütünleşmiştir ki, bu sevgi dolu anlama, bu coşkulu
kavrayış, Türk'ün bütün dünyaca kabul edilen, takdir edilen
insan sevgisini "misafirperverliğini" doğurmuştur.
Geçimi, yaşamı Orta Asya'da doğal atmosferde zorluklara
rağmen sevgi ve mutluluklarla dopdolu insanımız Orta Asya'da
iklim verilerinin değişmesi, yaşanılmaz hale gelmesi üzerine
canı gibi sevdiği hayvanı ve kendisi için özlemlerle dolu
arayışına geçmiş, yaylak ve kışlak zenginlikleri ile bezeli
Anadolu'ya gelmiş burada da o coşku ve mutluluk dolu,
ekonomisinin de gereği olan yaşam tarzını, göçerliğini
sürdürmüştür. Bu köklü yaşam sevinci ve mutluluğunu daha Orta
Asya'da iken hayvanının kılından yününden elleriyle dokuduğu
evine (çadırına) sokmuştur.
Bitkilerden, bitki köklerinden elde ettiği boyalarla boyadığı
hayvanının kılını yününü yaşadığı atmosferden yani doğadan ve
beslediği hayvanından esinlenerek aldığı ve yaşam evrimi
içerisinden stilize ettiği motifleri büyük bir incelik, sadelik,
maharet ve zarafetle kilimine, halısına, keçesine, heybesine,
yastığına, kolonuna, azık torbasına, başındaki yazmasına
işleyerek aktarmış, yaz kış yaşadığı evini gerçek bir mutluluk
ve renk cümbüşüne sokmuştur. Yörük Çadırı Türk insanının zevki,
doğayı özümlemesinin, mutluluğunun, güzelliğinin doğa sevgisi ve
saygısı ile yoğrulmuş olmasının ve köklü bir kültürün
simgesidir. Özetidir.
Bu köklü ve zengin yaşam tarzı Tüm Anadolu'da daha 40-50 yıl
öncesine kadar yaylaklarda, kışlaklarda yüzlerce çadırda
yaşanırken günümüzde çağın ve çeşitli nedenlerin gereği yok olma
kaybolma noktasına gelmiştir.Yakın geçmişe kadar, Teke
yöresindeki Kemerlilerin de yaşam tarzı böylesine renkli,
sevecen ve güzeldi.
Yörüklerin toplu olarak yaşadığı dönemlerde her Yörük
topluluğunun bir lideri olurdu. Lider yaşadığı obanın,
topluluğun, reisi BEY'i idi. Diğer Yörük evlerinden farklı
olarak Yörük Beyinin evi çok daha büyük ve konforlu olurdu.
Önemli toplantılar burada yaplırdı, kararlar burada alınır,
misafirler Beyin çadırında ağırlanırdı. Çünkü oba konuğu kim
olursa olsun önemliydi ve obanın lideri -izzeti nevsi- olan
Beyin misafiri sayılırdı.
Yaşam tarzları gibi gelenekleri, örf ve adetleri de köklü
olan yörüklerde evlilik çok kutsal bir müessese idi. Çok değer
verilirdi. Kadın ve erkek eşitliğine saygı bu müessesenin ve
yaşam tarzının bir gereği idi. Kadına sevgi ve saygı sonsuz idi.
Evliliğin ilk gecesi oba gençleri iin özel dokunmuş, diğer siyah
çadırların aksine beyaz bir çadırda yaşanırdı. |
